Ruslar, 20 Nisan 1916'da işgal ettikleri Akçaabat'ta yaklaşık 1 yıl 10 ay kaldılar. Burada kaldıkları süre içinde halka çektirilen çilenin yanısıra oldukça önemli bayındırlık işleri de gerçekleştirdiler.
Rusya'da kurulan sosyalist yönetimin işgal kuvvetlerini geri çağırması, Rus'lardan çok onların güdüınüne giren Rum 'lar üzerinde şok etkisi yarattı. İşgal yıllarında Rus'lara yaslanarak yaptıkları soygunların, cinayetlerin hesabını vermekten kurtulmak için kaçacak delik aramaya koyuldular. Ülkelerine dönen askerlerin arasına karışıp Rus gemilerine binemeyenler, başka kaçış yolları aramaya giriştiler. Trabzonlu Hacı Hamdi Bey komutasındaki 37 .Tümen, Giresun'da 123.Alay ile birleşerek Trabzon'a doğru yola çıkar.
12 Şubat 1918: Antlaşma uyarınca işgal birliklerinin geri çekilmesinden yararlanan Ermeni çeteleri, ellerine geçirdikleri top ve makineli tüfeklerle Rus'lardan boşalan yerlerde her türlü soygun ve işkence yaptıklarından halkın can, mal, namus güvenliğini sağlamak üzere Kafkas Kolorduları Komutanlığına emir verilmiş, ilk adımda Kelkit kasabasıyla Köse ve Şadan sınırına dayanan yerler güvenlik altına alınmıştır.
16 Şubat 1918: Kafkas cephesindeki güvenlik kuvvetlerimiz, havanın elverişsizliğine karşın her adımda karşılaşılan çeteleri dağıtarak 15 Şubat 1918 tarihinde Kelkit kasabasının 28 km kuzeyinde bulunan Eşmede'ye vardılar. Aynı gün Görele'nin 30 km kuzeyinde Vakfıkebir kasabasına girdiler .Erzincan ve çevresindeki Ermeni çeteleri, Mamahatun'a (bugünkü Tercan) doğru kaçıyorlar.
18 Şubat 1918 : Askerlerimiz çevredeki çeteleri dağıttıktan sonra dünkü gün (17 Şubat Pazar) Pulathane'ye girdiler. Aynı günlerde dağlardaki Rum ve Ermeni çetelerini izleyen Yüzbaşı Kahraman Bey, o zaman Akçaabat'a bağlı olan Gökçeler köyünden Hamit Usta, Lermioğlu Osman ve İsmail, Yetimoğlu Mehmet Onbaşı, Aykut köyünden Ofluoğlu ..Hüseyin Çavuş, Maçka'nın Kaynarca köyünden Kazancıoğlu Omer Çavuş gibi çetecilerin yer aldığı 30 kişilik çetesiyle önce Gürbulak köyünü basmaya kalkışan Ermeni'lere karşı direnen Harakalı Mustafa Ağa ve kardeşi Eyüp Ağa'nın yardımına koştu. Rum'larla da işbirliği yapan Ermeni çetesini kovaladıktan sonra iç kesimleri taraya taraya kıyıdaki ordu birlikleriyle buluştu.
Bu arada Şalpazarı, Tonya ve Vakfıkebir'den gelen çeteciler Akçaabat tepelerini tuttu. Rus'ların elinde bulunan Kireçhane tabyasından açılan top atışlarıyla çetecilerin kasaba içine girmeleri önlendi. İşgal kuvvetlerinin çekilişi sırasında güvenliği sağlamakla görevlendirilen Rus devriyelerinin mahalle aralarındaki taşkın davranışları, göç edemeyip buralarda kalan yerli halkın ağır tepkileriyle karşılandı. 15 Şubat 1918 cuma günü, o zaman Lazlar diye anılan mahallenin (bugünkü Yenimahalle) büyüklerinden Hasan Topsakal, Birincioğlu Ahmet ve Şükrü Efendi'lerle, boş evleri yakmaya kalkışan devriyeler arasında çatışma çıktı. Günboyu süren çatışma. 6 ölü veren Rus devriyesinin geri çekilmesiyle sona erdi.
Kaynak: Akçaabat-H.Gedikoğlu/Akçaabat Belediyesi Kültür Yayını I.
.png)
